شانژمان که در زبان انگلیسی Derailleur هم نامیده می شود، تنها یک قطعه از مجموع قطعات دنده عقب دوچرخه است که از قابلیت تنظیم برخوردار بوده و در کنار سایر قطعات به صورت یک سیستم عمل می کند.
البته باید به این نکته توجه داشت که مدل های مختلفی از شانژمان یا همان دنده عقب دوچرخه وجود دارد که همه آن ها از یک طراحی و عملکرد اساسی برخوردار می باشند.
از این رو در ادامه به منظور آشنایی بیشتر با شانزمان دوچرخه به بررسی مشخصات و عملکرد آن خواهیم پرداخت.
شانژمان دوچرخه چگونه کار می کند؟
همان طور که می دانیم شانزمان از اجزای مهم و اساسی در سیستم دنده عقب دوچرخه است که در قسمت عقب دوچرخه و در نزدیکی خودرو و بر روی گوشواره شانژمان قرار گرفته است. به طوری که زنجیر بر روی خودرو سوار شده و از داخل آن عبور می کند .
و اما وظیفه اصلی شانزمان انتقال قدرت می باشد که برای فرمان دادن به آن باید از شیفتر یا همان دسته دنده استفاده کرد. در واقع این دو قطعه به وسیله یک سیم که از داخل روکش مخصوص عبور می کند با هم در ارتباط هستند . البته لازم به ذکر است در برخی از مدل ها ارتباط شانژمان با شیفتر به صورت بی سیم یا وایرلس صورت می گیرد .
عملکرد شانژمان به این گونه است که با استفاده از دسته دنده و در زمان اقدام به تعویض دنده، شانژمان شروع به تغییر موقعییت کرده و با تغییر موقعیت شانژمان زنجیر بر روی خودرو حرکت کرده و به شما هرزه گرد می دهد.
آشنایی با بخش های مختلف شانزمان
به طور کلی شانزمان از سه بخش اصلی پایه نگهدارنده، بدنه اصلی و بازوی پایین و دو عدد پیچ تنظیم تشکیل شده است که در ادامه به بررسی عملکرد هر کدام از آن ها خواهیم پرداخت.
بازوی نگهدارنده
پایه نگهدارنده یا گوشواره وظیفه اتصال و نگه داری از بدنه اصلی شانژمان در جای مخصوص به خود را برعهده دارد. در واقع بازوی نگهدارنده در مفصل بالایی خود یک فنر جای داده است که به وسیله این مفصل و به کمک بخش متصل کننده آلومینیومی با عنوان گوشواره به بدنه دوچرخه متصل شده است. سیم کشش تنظیم دنده هم در این بخش قرار گرفته است.
بدنه اصلی
بدنه اصلی شانزمان متشکل از دو باند و دو محور می باشد که به کمک یک فنر در داخل بدنه و کشیدگی کابل یا سیم دنده وظیفه تغییر دنده را برعهده دارد. در ضمن بخش اصلی تنظیم دنده و پیچ های تنظیم در این بخش وجود دارد.
بازوی پایین
بازوی پایین شانژمان از دو بخش مفصل فنری و دو قرقره تشکیل شده است.
در اصل مفصل فنری وظیفه جمع کردن زنجیر را بر عهده داشته ودو قرقره یا چرخ دنده هم وظیفه هدایت زنجیر روی خودروهای مختلف که حرکت مکانیکی آن باعث تعویض دنده می شود را دارد.
پیچ تنظیم
دو پیچ تنظیم L و H از دیگر قطعات مهم و کاربردی است که بر روی شانزمان قرار گرفته است و در واقع به تنظیم حرکات بیش از حد شانزمان کمک کرده و از سویی دیگر بخش عمده تنظیم دنده عقب به تنظیم صحیح این دوپیچ بستگی دارد.